Nederland behoort tot de zes rijkste landen ter wereld, becijfert vermogensbeheerder Allianz. Wat betreft de verschillen tussen arm en rijk zijn we een middenmoter in het westen.
Dat blijkt uit het dinsdag gepubliceerde Global Wealth Report van vermogensbeheerder Allianz, waarin ook een schatting is gemaakt van vermogensverschillen binnen landen.
De bevindingen van Allianz geven een aardige aanvulling op andere schattingen van het vermogen van huishoudens en sluiten aan bij de discussie over vermogensongelijkheid, die afgelopen jaar is aangezwengeld door de Franse econoom Thomas Piketty.
Piketty betoogt dat in perioden van lage groei een toename van de vermogensverschillen economisch ontwrichtend kan werken. In ieder geval als vermogen zich door erfenissen bij een vrij kleine groep concentreert. Dat zou in de ogen van Piketty een wat zwaardere belasting op bijvoorbeeld geërfd vermogen rechtvaardigen.
Vermogensongelijkheid: wat tel je mee?
In Nederland is er veel discussie ontstaan over de mate van vermogensongelijkheid. Op basis van data van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) lijkt die aanzienlijk.
Zo waren er volgens het CBS in 2013 457 duizend huishoudens, ofwel 6 procent van het totaal, die samen een netto vermogen van 579 miljard euro hadden, ofwel 55 procent van het totale vermogen van huishoudens.
Maar bij deze cijfers vallen wel een paar kanttekeningen te plaatsen. Om te beginnen neemt het CBS het vermogen dat is opgepot bij pensioenfondsen niet mee. Officieel omdat particulieren daar individueel geen aanspraak op kunnen maken.
Maar wel of geen pensioenvermogen maakt voor Nederland heel veel uit, want Nederlanders hebben via verplicht pensioensparen relatief veel geld weggezet bij pensioenfondsen. Bovendien is de these van Piketty expliciet gestoeld op een brede definitie van 'kapitaal', inclusief pensioenvermogen.
Babyboomers versus starters op de woningmarkt
Een andere kanttekening die het CBS zelf maakt, is dat vermogensongelijkheid in Nederland vooral tussen generaties groot is. Grof gezegd: veel babyboomers hebben een lage of geen hypotheeklening en veel overwaarde in de eigen woning. Starters op de woningmarkt zitten daarentegen tot hun nek in de schulden en worstelen met de daling van huizenprijzen die sinds 2008 is opgetreden.
(netto-vermogen naar leeftijdsgroep; klik voor uitvergroting)
Vermogen inclusief pensioenen, zonder huizenbezit
Hoe passen de bevindingen van Allianz nu in deze discussie? Om te beginnen plaatst deze vermogensbeheerder Nederland op plaats zes in de wereld wat betreft de "netto financiële activa" per hoofd van de bevolking, met een vermogen van zo'n 78 duizend euro per persoon.
Bruto, dus zonder aftrek van schulden, scoort Nederland nog iets beter met een vierde plaats.
(vermogen per hoofd van de bevolking; bron: Allianz; klik voor uitvergroting)
Navraag bij Allianz leert dat deze cijfers niet goed vergelijkbaar zijn met de vermogensberekening van het CBS. Waar het Nederlandse statistiekbureau een optelsom maakt van spaargeld, beleggingen en huizenbezit minus schulden, rekent Allianz met spaargeld, beleggingen en pensioenvermogen minus schulden.
Bij Allianz is de waarde van het huizenbezit dus niet bij de bezittingenkant opgeteld, maar aan de andere kant zitten hypotheken wel in de schulddata. Daar staat dan weer tegenover dat Allianz het vermogen van pensioenfondsen wel heeft meegerekend. Dit is ook één van de redenen dat Nederland wereldwijd zo hoog scoort op het ranglijstje van Allianz.
Interessant is verder dat de Duitse vermogensbeheerder een schatting van vermogensongelijkheid heeft gemaakt, met behulp van de Gini-coëfficiënt. Dit is een maatstaf die bij een waarde van 1 aangeeft dat één persoon al het vermogen heeft en bij een waarde van nul dat het vermogen perfect gespreid is.
Onderstaande tabel laat zien dat Nederland bij de westerse landen een middenmoter is, met een Gini-coëfficiënt van iets meer dan 0,65. Bovendien is er sinds 2000 volgens Allianz per saldo geen toename van de ongelijkheid in Nederland.
Grote uitschieters zijn de Verenigde Staten en Zweden (!) met Gini-waarden van circa 0,85. Voor de VS geldt bovendien dat de vermogensongelijkheid sinds het jaar 2000 fors is toegenomen.
(klik voor uitvergroting)
Oeps! We konden je formulier niet vinden.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl